Koszt energii elektrycznej – bardzo często pomijany bądź akceptowany taki, jaki jest z uwagi na to, że jest integralną częścią produkcji. W czasach kryzysów i cięcia kosztów, może on jednak szybko stać się jednym z głównych czynników wpływających na wyniki finansowe organizacji. Gdzie w takim razie można szukać istotnych możliwości oszczędności energii by zredukować jej koszt? W jaki sposób zarządzający powinni podejść do tych celów, aby osiągnąć realne zmiany w swoim przedsiębiorstwie?
Wprowadzenie
Zrównoważony rozwój nie jest już tylko “możliwością”. Według danych Eurostatu w 2020 r., sektor przemysłowy odpowiadał za 26,1% całkowitego zużycia energii elektrycznej. Jednak ze względu na relatywnie niskie ceny paliw kopalnych i dużą dostępność energii, temat ten był najczęściej pomijany w rozważaniach o kosztach produkcji i programach inwestycji związanych z innowacjami.
Przy obecnym kryzysie energetycznym generującym presję na wzrost cen i ogólną niepewność rynków, koszt energii elektrycznej i możliwości optymalizacji w tym obszarze stały się jednym z głównych rozważań zarządów przedsiębiorstw produkcyjnych. Jeśli weźmiemy pod uwagę aspekty środowiskowe, znaczenie tych aktywności jest tylko większe – musimy dbać o oszczędność energii, aby rozwijać się w sposób zrównoważony i odpowiedzialny za środowisko. Z każdej strony – ekonomicznej, prawnej, społecznej – rośnie nacisk na poprawę w tym zakresie.
Bez ogólnej strategii zarządzania energią prawie niemożliwe jest wdrożenie zmian i planowanie globalnych i zharmonizowanych inicjatyw. Tylko dedykowany zespół, przy wsparciu całej organizacji, może przygotować taką strategię, przeprowadzić audyt energetyczny i zdefiniować plan mający na celu poprawę efektywności energetycznej.
Jakim więc obszarom taki zespół powinien się przyjrzeć w pierwszej kolejności?
1. Monitoruj zużycie energii
W świecie produkcji wszystko zaczyna się od widoczności. Nie możesz zoptymalizować tego, czego nie mierzysz. Obejmuje to również energię elektryczną. Wizualizacja informacji w czasie rzeczywistym tworzy świadomość stanu obecnego i pozwala budować wiedzę i formułować spostrzeżenia, które są niezbędne do podejmowania decyzji opartych o dane. Większość producentów nie mierzy zużycia i kosztów energii dokładniej niż na ogólnym, zbiorczym poziomie.
Ale posiadanie dobrego monitoringu zużycia energii, będącego fundamentem do zbudowania ujednoliconego i ustandaryzowanego systemu zarządzania, pozwala wykonać wszystkie niezbędne analizy i podjąć decyzje o rozpoczęciu niezbędnych inicjatyw, również tych wymienionych w tym artykule. Bez tego kroku szansa na sukces znacznie spada.
Kompleksowe, 360-stopniowe spojrzenie na zużycie energii elektrycznej
Ale posiadanie prostego widoku danych z mierników mocy o bieżącym zużyciu energii w przemyśle nie wystarczy. W dzisiejszych skomplikowanych operacjach produkcyjnych, aby mieć globalną widoczność, trzeba upewnić się, że dane te są skorelowane z innymi, takimi jak dane dotyczące planowania, bieżące dane z zakładu produkcyjnego czy też dane odnośnie samego procesu produkcyjnego i jego parametrów.
Tylko taki widok, zapewniający całościowy przegląd różnych czynników, może pomóc w identyfikacji obszarów powodujących najwyższe zużycie energii elektrycznej w Twoim zakładzie.
Nasza rekomendacja
Pierwszym krokiem jest zawsze posiadanie jednego „źródła prawdy” – systemu zbierającego dane z różnych źródeł, kontekstualizującego je i zapewniającego podstawę do formułowania konkretnych spostrzeżeń. Bazując na naszych doświadczeniach w tej dziedzinie, stworzyliśmy rozwiązanie Energy Advisor dla Przemysłu — pierwszy krok na drodze do zrozumienia i zmniejszenia zużycia energii w przemyśle, co pozwala na dostosowanie wydajności operacyjnej.
2. Kontroluj i analizuj koszty
Opłacalność związana z produktem
Dzięki szczegółowym informacjom o kosztach zużycia energii i rozbiciu na zlecenia, a nawet konkretne produkty – możesz obliczyć poziom kosztów energii elektrycznej niezbędnej do wyprodukowania każdej jednostki produktu. To kolejny ważny, choć często pomijany aspekt, który pozwala na bardziej wiarygodną analizę zyskowności produkcji.
Dzięki temu możesz oszacować koszt energii (i innych mediów) w całkowitym koszcie produktu i znaleźć te z najniższymi marżami – a być może nawet takie, które realnie generują straty. Wpływ na wszystkie decyzje związane z produkcją, takie jak portfolio produktów, strategia marketingowa i cenowa, a nawet planowanie produkcji może być ogromny!
Koszty utrzymania obiektu
Koszty operacyjne utrzymania obiektu mogą szybko stać się jednym z elementów wpływających na Twoje wyniki finansowe. Bez dobrej struktury podziału i kategoryzacji kosztów energii elektrycznej prawie niemożliwe jest zrozumienie, gdzie – i dlaczego – dany koszt został wygenerowany.
Jednym z obszarów ulepszeń, który jest stosunkowo łatwo osiągalny, może być system oświetlenia, ogrzewania i klimatyzacji. Bardzo często jest to pierwszy i najłatwiejszy krok – wymiana tradycyjnych opraw oświetleniowych na energooszczędne. Z drugiej strony instalacja systemu odpowiedzialnego za odzysk ciepła odpadowego (połączony zazwyczaj z systemami, np. systemem odpylania) również może potencjalnie przynieść pewne korzyści. Podobnie jak w przypadku klimatyzacji – należy sprawdzić przewody klimatyzacji i zweryfikować ich szczelność, aby znaleźć i zredukować straty ciepła.
Nasza rekomendacja
Bez dobrego zrozumienia struktury kosztów w rozbiciu na koszty związane z produktem, samą produkcją oraz zakładem – nie będziesz w stanie realnie ocenić i poprawić swojej sytuacji. Przeanalizuj obecny stan z różnymi interesariuszami (reprezentującymi zarówno zarządzanie produkcją, jak i zakładem) i spróbuj znaleźć luki i synergie, którymi należy się zająć.
3. Identyfikuj i unikaj strat produkcyjnych
Nieszczelności w instalacji, niekontrolowane przegrzewanie, niewykorzystane sprężone powietrze… Straty mogą przejawiać się w różny sposób i na różnych etapach łańcucha produkcyjnego. Jeśli masz odpowiednie rozwiązanie do monitorowania zużycia energii (i innych mediów), znalezienie obszarów, w których występują – jest łatwe. Dysponując holistycznym, 360-stopniowym wglądem w operacje na hali produkcyjnej, można przeanalizować czy szczyt zapotrzebowania na energię elektryczną jest skorelowany ze zwiększoną produkcją, krótszymi przestojami, a może jest związany z problemem z maszynami?
Wykrywanie anomalii w zużyciu energii
Ciekawą możliwością jest skorelowanie danych o zużyciu energii ze stanem urządzeń i instalacji. Bardzo często może to przynieść cenne i praktyczne spostrzeżenia dotyczące stanu maszyn, co pozwala uniknąć nieprzewidzianych awarii i niezaplanowanych przestojów. Wykorzystanie uczenia maszynowego (Machine Learning) pozwala na szybką analizę strumienia danych w czasie rzeczywistym i powiadamianie odpowiednich zespołów, które mogą szybciej i skuteczniej reagować. Każdą anomalię w zużyciu energii można w ten sposób zidentyfikować i ocenić jej związek ze stanem urządzenia.
Nasza rekomendacja
Optymalizacja efektywności i redukcja strat to dwa główne obszary korzyści efektywności energetycznej. Należy pamiętać o przeanalizowaniu dostępnych danych, aby odnaleźć te obszary, w których występują straty – w postaci ciepła odpadowego, nieszczelnej instalacji lub nieefektywnej maszyny lub procesu. Następnie podjąć niezbędne kroki zaradcze i zaplanować, w jaki sposób zoptymalizować zużycie energii elektrycznej.
4. Monitoruj sprężarki powietrza
Również monitorowanie samej instalacji w kluczowych obszarach może prowadzić do zwiększenia widoczności, a przez to – do zdecydowanych działań, które zaadresują problem potencjalnych nieszczelności. Ciekawym przykładem są tutaj sprężarki powietrza. Szacuje się, że z powodu nieszczelności w instalacjach dochodzi do utraty nawet 20-30% wydajności sprężarek – generuje to ogromne konsekwencje finansowe.
Również bardzo często systemy sprężonego powietrza są największymi odbiorcami energii elektrycznej w zakładzie produkcyjnym, więc każde możliwe oszczędności energii mogą przynieść wymierny efekt!
Nasza rekomendacja
Zbieraj i analizuj pomiary dotyczące sprężonego powietrza zarówno po stronie samych sprężarek, jak i po stronie odbiorców – pozwoli to zidentyfikować potencjalne nieszczelności i wycieki. Oblicz efektywność energetyczną sprężarek i sprawdź, czy maszyny są wystarczająco wydajne, aby je utrzymać, czy też bardziej opłacalna jest wymiana na wydajniejsze.
5. Zaangażuj zespół
Redukcja kosztów i optymalizacja energetyczna to praca zespołowa. Włączenie do procesu i zapewnienie poparcia różnych ról w organizacji dla inicjatyw związanych z efektywnością energetyczną może mieć ogromny wpływ na końcowy sukces. Dzięki jednemu, centralnemu systemowi, w którym znajdują się wszystkie informacje związane z tego typu inicjatywami, a także związane z nimi docelowe statystyki sukcesu oraz bieżący stan – wszystko to pozwala promować konkretne, pożądane zachowania i informować o ogólnym kierunku strategii firmy. Aby jednak zapewnić skuteczność, zarówno zarząd, jak zespół zajmujący się bezpośrednio efektywnością energetyczną muszą ze sobą współpracować, aby upewnić się, że globalna, korporacyjna strategia zrównoważonego rozwoju i lokalne inicjatywy są ze sobą zgodne.
Nasza rekomendacja
Musisz przygotować kompleksową strategię energetyczną i rozpocząć monitorowanie zużycia energii, jeśli chcesz znaleźć obszary do ulepszenia w zakresie oszczędzania energii, a co za tym idzie – również znaczne oszczędności. Pamiętaj, że musisz zapewnić rozsądne cele, które będą motywować i wzmacniać Twoje zespoły i pracowników.
Wnioski
Istnieje wiele motywacji dla skupienia się na temacie oszczędzania energii. Zwiększenie konkurencyjności na wymagającym rynku, potrzeby i wymagania związane z raportowaniem czy chęć pozytywnego wpływu na środowisko. Niezależnie od tego, który z tych powodów motywuje Twoją organizację – odpowiednie podejście i wybór inicjatyw i narzędzi jest kluczowy.
Zsynchronizowanie wszystkich działań i ich oparcie o zebrane dane i ich kompleksową analizę – pozwala także na podejmowanie strategicznych decyzji w zakresie efektywności energetycznej, na przykład o wykorzystaniu odnawialnych źródeł energii elektrycznej. Warto zauważyć, że ograniczenie zużycia energii wpływa również na obszar bezpieczeństwa energetycznego, odporności przedsiębiorstwa oraz konkurencyjności. W związku z tym, dbałość o oszczędność energii nie tylko przynosi korzyści finansowe, ale także pozwala na tworzenie bardziej zrównoważonych i przyszłościowych strategii rozwoju przedsiębiorstw.