W dobie rosnących wymagań regulacyjnych oraz presji rynkowej na zrownoważony rozwój, opakowanie przestaje być jedynie osłoną produktu. Dziś to element o krytycznym znaczeniu dla zgodności, logistyki, estetyki, ekologii i relacji z klientem, przy jednoczesnym dążeniu do utrzymania niskiego kosztu producenta.

Dla wielu firm produkcyjnych zarza̧dzanie informacjami o opakowaniach (etykiety, komponenty, materiały, certyfikaty) jest rozproszone i podatne na błȩdy. Systemy klasy PLM (Product Lifecycle Management) skutecznie eliminują te problemy. Umożliwiają kompleksowe, cyfrowe podejście do danych opakowaniowych, obejmując cały ich cykl życia (tak samo jak produktu) – od projektowania, przez testy, zatwierdzanie, aż po monitorowanie zgodności i zmian.

Opakowanie to dane: wiele komponentów, wiele wyzwań

W PLM opakowanie traktowane jest jako integralna część produktu.

Niezależnie czy mowa o:

  • opakowaniu bezpośrednim (np. butelka szklana, butelka PET, tuba, blister, puszka),
  • opakowaniu zbiorczym lub transportowym (karton, folia, paleta),
  • etykiecie (jȩzyk, kod EAN, kod UDI, symbole recyklingowe, piktogramy),

– każdy z tych komponentów ma swoją strukturę, wersję, status zatwierdzenia, powia̧zania z innymi elementami oraz dokumentację. Co więcej, każdy z tych komponentów może różnić się w zależności od wariantu wyrobu oraz miejsca produkcji.

Firmy, które korzystają z arkuszy kalkulacyjnych lub plików rozproszonych na serwerach, często mierzą siȩ z problemami:

  • nieaktualne wersje etykiet i nieefektywne zarządzanie danymi dużych ilości rodzajów etykiet,
  • błȩdy na etykietach wynikające z niezsynchronizowanej zmiany dostawcy opakowania,
  • brak dowodów zgodności z wymaganiami rynku.

PLM centralizuje dane i tworzy tzw. „single source of truth” – jedno wiarygodne źródło danych opakowaniowych dostępne dla wszystkich działów.

Jak PLM wspiera zarządzanie opakowaniami?

1. Struktura produktu z osobnym BOM-em opakowaniowym

PLM umożliwia budowȩ szczegółowych struktur produktowych (MBOM, EBOM) zawierających komponenty opakowaniowe. Oznacza to, że dla każdego wariantu produktu można zdefiniować konkretną konfigurację etykiet, kartonów, folii, a nawet instrukcji użycia.

Przykład: producent środków czystości oferuje te same produkty w 7 wariantach jȩzykowych. Każdy wariant ma inny komplet etykiet, kodów i wymaganych oznaczeń. W PLM struktura produktu uwzględnia te różnice i przypisuje je do wariantów wyrobu korespondujących z poszczególnymi rynkami.

2. Automatyzacja rewizji i zatwierdzeń

Zmiana jednego komponentu (np. symbolu recyklingu zgodnego z PPWR) powoduje automatyczne przeprowadzenie nowego cyklu rewizji. Zespoły projektowe, jakościowe i marketingowe są powiadamiane, a zmiany są zatwierdzane cyfrowo z zachowaniem historii i audytowalności. Najważniejsze jest tutaj przeprowadzenie tej zmiany w sposób komplementarny – bez pominięcia żadnych wersji oraz bez pominięcia innych współistniejących danych. Wszystkie te dane otrzymują zgodnie nowe rewizje.

Przykład: firma z branży napojów zamienia karton transportowy na lżejszy i w 100% recyklingowalny. PLM automatycznie generuje listy produktów wymagających aktualizacji oraz dokumentacjȩ do zatwierdzenia przez dział jakości.

3. Połączenie danych opakowań z wymaganiami prawnymi i potrzebami klienta

PLM pozwala przypisać wymagania do danego komponentu: np. minimalna zawartość plastiku z recyclingu, zgodność etykiety z przepisami rynku francuskiego czy konkretne oczekiwania sieci handlowej. Wszystkie dane są dostępne z poziomu jednego systemu, bez potrzeby przeszukiwania e-maili, katalogów czy arkuszy. Te dane mogą być również analizowane podczas przeprowadzenia procesu zmiany. System PLM wskazuje, które dane mogą być potencjalnie zaimpaktowane zmianą.

PLM a zgodność z PPWR i innymi przepisami

W 2022 r. Komisja Europejska zaproponowała rozporza̧dzenie PPWR (Packaging and Packaging Waste Regulation), które zrewolucjonizuje podejście do projektowania i zarza̧dzania opakowaniami w UE. Treść PPWR tutaj.

PPWR nakłada obowiązki m.in.:

  • ograniczenia masy i objetości opakowania (eco-design),
  • cyfrowego paszportu opakowania i pelnej identyfikowalności,
  • współczynników recyklingowalności i użycia surowców wtórnych,
  • obowia̧zkowej raportowalności danych przez producentów. System PLM idealnie wspiera te założenia: zapewnia spójność danych, łatwość aktualizacji, śledzenie rewizji i integracjȩ z systemami klasy ERP, LIMS, MES czy QMS. Pozwala nałożyć na zarządzane dane odpowiednie metryki a później zarządzać nimi tak, aby pozostawać w zgodności z rozporządzeniem, być konkurencyjnym, ale również symulować rezultaty innowacji i wykonywać projekcje kosztów.

Warto dodać: integracja z systemami etykietowania

Wiele firm posiada osobne systemy do projektowania etykiet (np. NiceLabel, Bartender). Integracja z PLM pozwala:

  • automatycznie dostarczać dane, które znajda się na etykiecie,
  • unifikować szablony i wersjonować etykiety,
  • szybciej wdrażac zmiany na rynek i redukować błȩdy etykietowania.

Podsumowanie: konkrety dla biznesu

Korzyści z wdrożenia PLM w obszarze opakowań:

  • Zgodność z PPWR i innymi regulacjami (REACH, RoHS, CLP, GHS)
  • Redukcja liczby błędów i przestojów produkcji
  • Skrócenie czasu od zmiany do wdrożenia (Time-to-Market)
  • Lepsza współpraca R&D, zakupów, jakości i marketingu
  • Pełna identyfikowalność decyzji, rewizji i dokumentacji

PLM przestaje być tylko narzędziem inżynierii. Dziś to kluczowe wsparcie dla compliance, zrównoważonego rozwoju i przewagi konkurencyjnej.