Czym jest ekoprojektowanie i dlaczego ma znaczenie dla firm i środowiska

Ekoprojektowanie (ecodesign) to proces tworzenia produktów i usług, który uwzględnia kwestie środowiskowe na każdym etapie ich powstawania.

Jego celem jest zmniejszenie ekologicznego śladu produktu w całym jego cyklu życia, ponieważ aż 80% wpływu na środowisko jest określane już na etapie projektowania.

Ekoprojektowanie i gospodarka o obiegu zamkniętym są ściśle powiązane. Zakładają, że ekologiczne produkty po zakończeniu swojego cyklu życia stają się surowcami do tworzenia nowych. Już podczas tworzenia koncepcji (projektowania produktu) uwzględnia się więc przyszłe zastosowania produktu oraz ponowne wykorzystanie materiałów, z których powstanie.

Projektowanie z troską

Ekoprojektowanie produktów skupia się na kilku aspektach, takich jak:

Mniejsze zużycie materiałów – zmniejszenie ilości materiałów i ograniczenie zużycia energii potrzebnych do produkcji, co ogranicza wyczerpywanie zasobów oraz emisję zanieczyszczeń.
Możliwość recyklingu – priorytetem są materiały łatwe do zidentyfikowania, ponownego użycia lub recyklingu, co ułatwia zarządzanie odpadami, demontaż produktu, zmniejsza wydobycie surowców i oszczędza energię.
Zastosowanie biomateriałów – może to być materiał jednorodny lub naturalny materiał biodegradowalny.
Trwałość produktów – wybór materiałów o długiej żywotności sprawia, że nowe produkty wytrzymują dłużej, a to wydłuża ich cykl życia.
Wielokrotne użycie – ekologiczne produkty są projektowane z myślą o więcej niż jednym zastosowani, możliwości ich ponownego użycia i recyklingu.
Redukcja emisji – np. mniejsze rozmiary produktów wpływają pozytywnie na redukcję emisji CO2, dzięki oszczędności paliwa podczas transportu.
Innowacje – nowe technologie pozwalają na lepsze zarządzanie danymi, a co za tym idzie podejmowanie bardziej świadomych decyzji związanych z efektywnością użytkowania produktów i ich zrównoważonym utrzymaniu.
Przekaz ekologiczny – zrównoważone projektowanie wspiera ekologiczną świadomość poprzez subtelne przesłania zawarte w samym produkcie. Producenci traktują zrównoważoną produkcję jako atut swojej marki oraz przewagę konkurencyjną.

Podsumowując, konsumenci coraz częściej wybierają marki, które wykazują odpowiedzialność ekologiczną, co skłania firmy do myślenia długoterminowego. Dodatkowo, w obliczu rygorystycznych regulacji dotyczących zrównoważonego rozwoju (m.in. Europejski Zielony Ład), ekoprojektowanie produktów staje się niezbędne. Pozwala firmom spełniać wymogi prawne oraz przygotować się na przyszłe zmiany, minimalizując ryzyko i budując trwałą pozycję na rynku.

Wprowadzenie ekoprojektowania do strategii biznesowej to nie tylko krok w kierunku zrównoważonego rozwoju, ale również istotny element budowania przewagi konkurencyjnej.

Przykłady ekoprojektowania – inicjatywa na rzecz zrównoważonych produktów

Przykładami produktów zaprojektowanych z myślą o aspektach ekologicznych (takich jak zrównoważone wyroby włókiennicze, odzysk opakowań czy upcykling) są:

Biodegradowalne meble (np. firmy Kartell, produkowane z bioplastiku),
jadalne kubki do kawy, czy sztućce, na przykład marki Twiice,
bambusowe okulary przeciwsłoneczne firmy Panda,
szczoteczki do zębów wykonane z plastiku odzyskanego z oceanów przez organizację The Ocean Cleanup: https://theoceancleanup.com/,
ubrania i obuwie z recyklingowanych materiałów (Patagonia),
biżuteria wykonana z organicznego złota (Fairmined)

Do zrównoważonych rozwiązań skłaniają się marki będące częścią przemysłu fast fashion, natomiast coraz popularniejsze stają się również firmy skupione wyłącznie na projektowaniu odzieży i akcesoriów z materiałów przyjaznych dla środowiska, czy sklepy skupiające ekologiczne marki, działające w duchu zero-waste (np. wielorazówka).

Certyfikaty i standardy – ekoprojektowanie w biznesie

Istnieją zasady ekoprojektowania, które potwierdzają zrównoważony charakter produktów. Dwa najpopularniejsze standardy, to:

Cradle to Cradle (C2C)

ten standard ocenia ekologiczność projektów w pięciu kluczowych obszarach: zdrowie materiałów, ponowne użycie materiałów, odnawialne źródła energii, zarządzanie wodą oraz sprawiedliwość społeczna. Aby uzyskać certyfikat Cradle to Cradle, firma musi przejść audyt prowadzony przez akredytowaną jednostkę certyfikującą. Produkt jest oceniany na podstawie wyżej wymienionych kryteriów i otrzymuje certyfikat na jednym z pięciu poziomów: Basic, Bronze, Silver, Gold lub Platinum.

ISO 14001

najpopularniejszy międzynarodowy standard systemu zarządzania środowiskowego (EMS). Certyfikat ten potwierdza, że firma dba o środowisko naturalne i podejmuje działania na rzecz minimalizowania wpływu swojej działalności na środowisko, w tym także podczas projektowania produktów.

Aby uzyskać certyfikat ISO 14001 (należący do rodziny standardów ISO 14000), firma musi wdrożyć system zarządzania środowiskowego zgodnie z wymaganiami standardu i przejść pozytywnie audyt przeprowadzony przez niezależną jednostkę certyfikującą uznaną przez ISO.

Zdobycie certyfikatów i utrzymanie standardów zrównoważonego projektowania przynosi korzyści zarówno wizerunkowe, jak i operacyjne, wspierając zrównoważony rozwój oraz odpowiedzialność społeczną firm.

Ecodesign – korzyści:

Redukcja kosztów
długoterminowe oszczędności wynikające z mniejszego zużycia materiałów i energii w procesach produkcji, co przekłada się na zmniejszenie emisji i zwiększenie efektywności.
Wizerunek i reputacja marki
przyjmując zrównoważone praktyki, firma staje się odpowiedzialnym obywatelem korporacyjnym, co wzmacnia jej reputację.
Przewaga konkurencyjna
w miarę wzrostu świadomości ekologicznej konsumentów, firmy oferujące zrównoważone produkty i usługi zyskują przewagę nad konkurencją.
Zgodność z przepisami
obecne przepisy dotyczące zrównoważonego rozwoju wymagają, aby firmy stosowały ekoprojektowanie produktów, jeśli chcą uniknąć kar.

Co więcej, odkąd Komisja Europejska celem wzmocnienia w UE gospodarki obiegu zamkniętego przedstawiła paszport produktu, aspekty takie jak ekoprojektowanie produktów, zrównoważona produkcja, upcykling, zarządzanie odpadami oraz ograniczenie zużycia energii stały się jeszcze bardziej istotne. Firmom zależy, aby niwelować swój negatywny wpływ na środowisko, a zwiększać efektywność energetyczną. Paszport produktu został bliżej przedstawiony w artykule TT PSC: https://ttpsc.com/pl/blog/zrownowazone-projektowanie-w-cyklu-zycia-produktu-green-innovation-insights/

Ekoprojektowanie i zarządzanie cyklem życia produktu (PLM)

Oferta ecoPLM od TT PSC to holistyczne podejście do zrównoważonego rozwoju produktów. Pomaga firmom zarządzać ich produktami w sposób przyjazny dla środowiska na wszystkich etapach – od projektowania przez produkcję, aż po użytkowanie i koniec życia produktu. Włączanie zrównoważonych materiałów do systemów PLM umożliwia firmom tworzenie ekologicznych, ekonomicznie opłacalnych produktów, które spełniają wymagania regulacyjne.

Jeśli interesuje Cię ekoprojektowanie produktów i zrównoważone rozwiązania PLM, przeczytaj nasz artykuł: https://ttpsc.com/pl/blog/systematyczne-podejscie-do-zrownowazonego-projektowania/

Artykuł powstał na podstawie: