_Czym jest dyrektywa PPWR i jak wpłynie na polskich producentów

W obliczu rosnącego kryzysu klimatycznego i gwałtownego wzrostu ilości odpadów, szczególnie opakowaniowych, Unia Europejska podejmuje szereg działań mających na celu ochronę środowiska i zasobów naturalnych.

Co roku w UE generuje się ponad 80 milionów ton odpadów opakowaniowych, a prognozy wskazują, że bez podjęcia działań liczba ta będzie nadal rosnąć. Wiele z tych opakowań nie trafia do recyklingu, a ich obecność w oceanach, rzekach i glebie zagraża bioróżnorodności i zdrowiu ludzi.

Unijne regulacje, takie jak PPWR, są odpowiedzią na te wyzwania. Ich celem nie jest wyłącznie ograniczanie zużycia plastiku, ale również promowanie zrównoważonych modeli gospodarki obiegu zamkniętego, wspieranie innowacji oraz wyrównanie warunków konkurencji pomiędzy państwami członkowskimi.

Ochrona środowiska to już nie tylko wybór – to konieczność. Przemysł, handel i producenci muszą aktywnie uczestniczyć w tej transformacji, aby zachować konkurencyjność, sprostać wymaganiom klientów i przyszłym regulacjom.

Czym jest PPWR?

PPWR (ang. Packaging and Packaging Waste Regulation) to nowe rozporządzenie Unii Europejskiej dotyczące opakowań i odpadów opakowaniowych, które ma zastąpić dotychczasową dyrektywę 94/62/WE. Jego celem jest znaczne ograniczenie ilości odpadów opakowaniowych w UE, zwiększenie poziomu recyklingu oraz ujednolicenie przepisów w państwach członkowskich.

PPWR weszło w życie 11 lutego 2025 roku. Stosowanie nowych przepisów rozpocznie się w 2026 roku, a kolejne obowiązki będą wdrażane stopniowo w ciągu kolejnych lat. 

W przeciwieństwie do wcześniejszej dyrektywy, rozporządzenie będzie stosowane bezpośrednio, bez potrzeby implementacji do prawa krajowego, co oznacza szybsze i bardziej jednolite egzekwowanie przepisów we wszystkich krajach UE – w tym w Polsce. Wynika to z faktu, że dyrektywy i rozporządzenia to różne typy aktów prawnych w Unii Europejskiej, które mają różne efekty i sposoby wdrażania. Rozporządzenia są bezpośrednio obowiązujące we wszystkich państwach członkowskich, natomiast dyrektywy wyznaczają cel, który państwa członkowskie muszą osiągnąć, ale pozostawiają im swobodę wyboru sposobów

Główne cele PPWR

• Ochrona środowiska przed zanieczyszczeniami spowodowanymi odpadami opakowaniowymi
• Zwiększenie recyklingu odpadów opakowaniowych.
• Obowiązek stosowania określonych ilości recyklatu w opakowaniach
• Ograniczenie stosowania opakowań jednorazowych, zwłaszcza z tworzyw sztucznych.
• Ujednolicenie etykietowania i oznakowania opakowań
• Promowanie opakowań wielokrotnego użytku.
• Zapewnienie, że opakowania będą projektowane w sposób zrównoważony, z minimalnym zużyciem materiałów.

Przykładowe zmiany wprowadzane przez PPWR

• Zobowiązanie państw członkowskich do redukcji odpadów opakowaniowych o 5% do 2030 roku, 10% do 2035 roku i 15% do 2040 roku w stosunku do 2019 roku. 
• Wymóg selektywnego zbierania butelek jednorazowych z tworzyw sztucznych i metalowych pojemników na napoje. 
• Zakaz stosowania niektórych jednorazowych opakowań z tworzyw sztucznych, takich jak opakowania na owoce i warzywa do 1,5 kg, czy opakowania na ketchupy, sosy, czy śmietanę. 
• Obowiązek projektowania opakowań tak, aby ich masa i objętość były ograniczone do minimum. 
• Wymóg, aby do 2030 roku wskaźnik pustej przestrzeni w opakowaniach nie przekraczał 50%. 

Jak PPWR wpłynie na polskich producentów?

• Nowe obowiązki projektowe i materiałowe

Producenci będą zobowiązani do stosowania zasad ekoprojektowania – m.in. ograniczania liczby materiałów w opakowaniu, eliminacji struktury wielomateriałowej oraz zapewnienia możliwości recyklingu. W praktyce oznacza to konieczność zmiany wielu obecnych projektów opakowań – np. złożonych z PET/AL/PE czy innych nienadających się do recyklingu struktur.

• Wymogi dotyczące zawartości recyklatu

PPWR wprowadza minimalne poziomy zawartości tworzyw sztucznych pochodzących z recyklingu w opakowaniach z plastiku – zwłaszcza dla branż napojowej i kosmetycznej. Wymogi te będą rosnąć w czasie (np. 30% w 2030 r., 65% w 2040 r.).

• Obowiązki raportowe i cyfrowe paszporty opakowań

Producentów czeka nowa forma raportowania danych o opakowaniach – w tym tzw. cyfrowy paszport produktu (digital product passport, DPP). Oznacza to konieczność cyfrowego śledzenia zawartości materiałowej, pochodzenia surowców, możliwości recyklingu i użycia.

• Systemy kaucyjne i zbierania opakowań

W przypadku opakowań po napojach (szkło, plastik, aluminium) państwa członkowskie – w tym Polska – będą musiały wprowadzić systemy zwrotu i kaucji. Dotyczy to również producentów, którzy będą partycypować w finansowaniu tych systemów.

• Nowe zasady dla e-commerce i producentów eksportujących

PPWR uderza także w nadmiarowe opakowania w handlu internetowym – wymaga minimalizacji pustych przestrzeni w przesyłkach. Producenci eksportujący towary do UE będą musieli dostosować opakowania do europejskich standardów – niezależnie od kraju pochodzenia.

Praktyczne skutki wprowadzenia rozporządzenia

Dla polskich producentów oznacza to konieczność:

• Modernizacji linii pakujących i zmiany dostawców materiałów
• Wdrożenia systemów IT wspierających zarządzanie cyklem życia opakowań oraz raportowanie środowiskowe
• Przeglądu portfolio opakowań i wdrożenia polityki ekoprojektowania
• Przygotowania na udział w systemach DRS (Deposit Return System – system kaucyjny)

Podsumowanie

Rozporządzenie PPWR to największa zmiana legislacyjna dla branży opakowaniowej w Unii Europejskiej od dekad. Jej konsekwencje sięgają daleko poza sam dział opakowań — wpływają na strategię firmy, jej relacje z dostawcami, procesy projektowania produktów, produkcję, marketing, a nawet IT.

Dla wielu przedsiębiorstw będzie to trudny i złożony proces adaptacji, który wymaga z jednej strony głębokiej analizy obecnego stanu, a z drugiej – odwagi do wprowadzenia zmian i inwestycji w przyszłość. Kluczowe będzie:

• Pełna inwentaryzacja opakowań wykorzystywanych we wszystkich kategoriach produktów – wraz z oceną ich materiałów, możliwości recyklingu i zgodności z nowymi regulacjami.
• Opracowanie planu modyfikacji, eliminacji lub zastąpienia opakowań niespełniających przyszłych wymogów – z uwzględnieniem celów środowiskowych i ekonomicznych.
• Dialog i negocjacje z dostawcami materiałów i opakowań – zarówno w zakresie dostępności zrównoważonych zamienników, jak i kosztów oraz terminów dostosowania.
• Wdrożenie odpowiednich narzędzi cyfrowych, w tym systemów klasy PLM (Product Lifecycle Management), które pozwolą zarządzać informacją o opakowaniach i produktach na każdym etapie ich cyklu życia.
• Integracja z systemami IoT i MES, by na bieżąco zbierać dane z produkcji, śledzić zużycie materiałów opakowaniowych i automatyzować raportowanie wymagane przez PPWR.
• Modernizacja oznaczeń, etykiet i opakowań zbiorczych, tak aby zapewnić zgodność z wymogami dotyczącymi etykietowania, systemów zbiórki oraz identyfikowalności.

To wszystko oznacza, że realizacja wymagań PPWR nie jest jednorazowym projektem, ale wieloetapowym programem transformacyjnym, który musi być odpowiednio zarządzany – najlepiej z poziomu zarządu lub działu zrównoważonego rozwoju.

Firmy, które podejdą do tego strategicznie i z wyprzedzeniem, zyskają realną przewagę konkurencyjną. PPWR to nie tylko obowiązek, ale też szansa: na redukcję kosztów, większą efektywność, poprawę reputacji marki i spełnienie rosnących oczekiwań konsumentów oraz partnerów handlowych.

Teraz jest czas, by działać.

Przeczytaj również:

• Systematyczne podejście do zrównoważonego projektowania
• Co oznacza Ekoprojektowanie i dlaczego jest ważne dla firm oraz środowiska? 
• Zrównoważony rozwój i standardy ESG w motoryzacji dzięki rozwiązaniom PLM